Στα πρώτα στάδια του χιπ χοπ, η κουλτούρα έγινε μέσο και διέξοδος για την "αποζημίωση" των έγχρωμων νέων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην αρχή του, το hip-hop εξέφρασε «ατομικές και συλλογικές εμπειρίες, παράπονα και όνειρα που συζητήθηκαν και ανακάλυψαν τους κρυμμένους κοινωνικούς χώρους που τείνουν να πέφτουν μεταξύ των ρωγμών της πολιτικής ιστορίας». Αλλά καθώς το hip-hop μεγάλωσε και εξαπλώθηκε, αντιμετώπισε προβλήματα ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης από μεγάλες εταιρίες. Ιδιαίτερα στη δεκαετία του 1990 σημειώθηκε στροφή σε μεγαλύτερες, συγκεντρωτικές εταιρείες που ελέγχουν όχι μόνο την καλλιτεχνική κατεύθυνση του mainstream hip-hop, αλλά και την πλειονότητα των εσόδων από πωλήσεις ρεκόρ και συναφή βιομηχανικά προϊόντα. Μέχρι το 2000, οι συνολικές πωλήσεις του hip-hop αυξήθηκαν στα 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια και περίπου το 90% των ακαθάριστων εσόδων διατέθηκαν σε μεγάλες εταιρείες όπως η Seagram.
Η εταιριοποίηση και εμπορευματοποίηση της hip-hop βιομηχανίας από μεγάλες εταιρείες έχει οδηγήσει πολλούς μελετητές να προσπαθήσουν να προσδιορίσουν πώς συνέβη αυτή η αλλαγή. Τα σκέλη της λογοτεχνίας για το hip-hop επηρεάζονται από τα μέλη της Σχολής της Φρανκφούρτης, Theodor Adorno και Max Horkheimer και από τον δυτικό μαρξιστή Antonio Gramsci (Blair, 1993; Myer και Kleck, 2007; Shusterman, 1992). Η άποψη των Adorno και Horkheimer (1944) για τη μαζική κουλτούρα δηλώνει ότι η βιομηχανία του πολιτισμού, η οποία είναι μια καπιταλιστική και γραφειοκρατική δομή που διαδίδει τη σύγχρονη λαϊκή κουλτούρα, δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα καπιταλιστικό κυριαρχικό εργαλείο για τη διατήρηση της εξουσίας επί της συνείδησης των μαζών. Γράφουν ότι αυτή η βιομηχανία του πολιτισμού «στην πραγματικότητα επιβάλλεται από τη δύναμη της κοινωνίας» και δίνει στις μάζες την «τεχνητή εντύπωση ότι είναι σε διοίκηση» (Adorno and Horkheimer, 1944: 124). Αλλά για τους Adorno και Horkheimer, αυτό δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια ψευδή συνείδηση, όπου οι μάζες συμμορφώνονται πραγματικά και δείχνουν «υπακοή στην κοινωνική ιεραρχία» (Adorno and Horkheimer, 1944: 131). Όσον αφορά την κουλτούρα χιπ χοπ, οι ιδέες τους είναι χρήσιμες για την κατανόηση της ιδιωτικοποίησης και της εμπορευματοποίησης της γενικής κουλτούρας του χιπ χοπ (Perry, 2004: 6). Ο Shusterman (1992: 472) δηλώνει ότι, αντί να είναι ένας τόπος αντίστασης, η κουλτούρα hip-hop έχει πλέον γίνει μια μαζική κουλτούρα που δημιουργήθηκε από την άρχουσα τάξη, σχεδιασμένη να ενισχύει τις ηγεμονικές ιδέες, να αναπαράγει το status quo και να αποσπά την προσοχή των μαζών.
Μεγάλο μέρος της έρευνας για την εμπορευματοποίηση του hip-hop αντλεί επίσης πληροφορίες από τη θεωρία του Gramsci (1971) για την πολιτιστική ηγεμονία. Ο Gramsci υποστηρίζει ότι η ταξική κυριαρχία διατηρείται μέσω του καταναγκασμού, αλλά και μέσω της συγκατάθεσης των μαζών. Αναγνωρίζει έτσι τον ενεργό ρόλο της δευτερεύουσας τάξης στη λειτουργία της εξουσίας (Jones, 2006: 41). Σύμφωνα με τον Gramsci, η ηγεμονία υπάρχει συχνά επειδή «εκείνοι με τη δύναμη και τον πλούτο προωθούν ηγεμονικές ιδεολογίες που ομαλοποιούν το status quo» (Tanner-Smith et al., 2006: 684). Δεύτερον, οι της δευτερεύουσας τάξης προωθούν επίσης το status quo ακολουθώντας πρόθυμα τις πρακτικές της κυρίαρχης ομάδας. Με βάση αυτές τις ιδέες, ο Blair (1993: 499) υποστηρίζει ότι οι καλλιτέχνες του hip-hop υποστηρίζουν πρόθυμα το status quo αναπαράγοντας τις ηγεμονικές πρακτικές των μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών ή εκείνων της κυρίαρχης τάξης.
Η εμφάνιση της mainstream και ελεγχόμενης από την εταιρεία μουσικής δημιούργησε μια αναβίωση της υπόγειας κουλτούρας. Η χρήση ανεξάρτητων μέσων, όπως μικρών ραδιοφωνικών σταθμών, διαδικτύου, μικρών χώρων εκπομπών και ανεξάρτητων δίσκων, βοηθά στη διάδοση μουσικής ανεξάρτητων καλλιτεχνών χωρίς φιλτράρισμα (ή τη διαδικασία επιλογής από στελέχη επιχειρήσεων) (Ball, 2009: 616) . Ενώ το ανεξάρτητο χιπ χοπ έχει ωθηθεί στο υπόγειο, εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο στην κουλτούρα του χιπ χοπ για τις μειονότητες (Aldridge, 2005),τις γυναίκες (Smalls, 2011) και την underclass σε όλο τον κόσμο (Bennett, 1999, Harrison , 2009).
Όπως δηλώνει ο Gramsci, για να μπορέσει η υποδεέστερη τάξη να πολεμήσει την κυριαρχία, πρέπει να αναπτύξει τους δικούς του οργανικούς διανοούμενους. Για τον Gramsci, αυτοί οι διανοούμενοι (συμπεριλαμβανομένων των καλλιτεχνών) έχουν την κοινωνική λειτουργία της διατύπωσης ιδεών που αντιμετωπίζουν την πολιτική και κοινωνική συνείδηση, προκειμένου να αντισταθούν στην κυρίαρχη ηγεμονία. Με αυτόν τον τρόπο, η ανεξάρτητη hip-hop κουλτούρα έχει τη δυνατότητα να σχηματίσει κριτική ταξική συνείδηση, καθώς και να αντισταθεί στις ηγεμονικές πρακτικές του καπιταλισμού, επιτρέποντας τη δημιουργία μουσικής και πολιτισμού έξω από τις καπιταλιστικές βιομηχανίες.
Το ανεξάρτητο hip-hop μπορεί να προσφέρει μια μορφή αντίστασης στις κυρίαρχες ηγεμονικές ιδέες. Είναι ένας τρόπος διαμάχης και πολιτιστικής αντίστασης στην κυριαρχία και την καταπίεση στην κοινωνία.
Ο Hans-Georg Gadamer (1960) δημιούργησε μια ερμηνευτική επιστήμη «που θέλει να εκφράσει τον τρόπο με τον οποίο εμείς, ως ανθρώπινα όντα, κατανοούμε τον εαυτό μας και τον κόσμο» (Metro-Roland, 2010: 561). Υποστηρίζει ότι η κατανόηση του κειμένου βασίζεται στα συμφραζόμενα και ιστορικά βασίζεται και διαμεσολαβείται μέσω της γλώσσας. Αυτό το πλαίσιο αντιμετωπίζει τους στίχους των ράπερ ως κείμενα που πρέπει να ερμηνευτούν και να αναλυθούν ως μέσο έκφρασης, που δεν είναι διαχωρισμένο από τα συγκεκριμένα περιβάλλοντα χρήσης τους (Δημητριάδης, 2009: 153).
Bình luận